Het Illuseum van Marc Braem

23-02-2004

-

door
2 minuten
Leestijd:
In het Gentse Illuseum is niets zoals het lijkt...

Een mooi glinsterend balletje hangt onbeweeglijk in de lucht, zonder steunpunten. In een kijkdoos staat een circustent die heel wat groter lijkt dan de doos waar ze inzit. Een hologram laat een kraantje zien, de ene keer lijkt het alsof er water uitloopt, de andere keer is de kraan dichtgedraaid.

"In onze waarneming nemen we de dingen voor waar aan, maar zijn ze het wel?", vraagt Marc Braem (48) zich af sinds hij acht jaar geleden het Illuseum hielp uitbouwen. "Trompe-l'oeil en trompe-l'esprit zijn prachtige termen die perfect omschrijven wat het Illuseum is", zegt hij. "We kunnen met onze hersenen dingen zien die er niet zijn. En wat er wél is, zien onze ogen soms helemaal niet."

Braem studeerde psychologie en had een grote interesse voor alles wat met waarneming te maken heeft. "Na 1860 ontdekten psychologen optische illusies. Er is bijvoorbeeld een theorie die uitlegt hoe je zwart-wit combinaties kunt zien, maar dan duikt er plotseling iets op dat niet helemaal klopt met deze theorie. Ook nu is er nog discussie over hoe je bepaalde fenomenen kunt verklaren. Ik volg de literatuur, maar het is me vooral om de fenomenen en hun effecten te doen", zegt Braem.

Uit zijn passie voor optische illusies vloeide ook zijn interesse voor het goochelen voort. Braem is een autodidact. Dertig jaar geleden was er nog niet zoveel materiaal, maar momenteel zijn er tal van instructieve dvd's, tijdschriften en gespecialiseerde clubs. Pakweg twintig jaar geleden was er in Vlaanderen maar een handvol professionele goochelaars, nu zijn het er ongeveer dertig. "Let wel, ik maak een onderscheid tussen goocheltrucs en hocuspocus die charlatans voor echt willen verkopen. Tegenover paranormaliteit sta ik heel sceptisch", zegt hij.

In het Illuseum word je niet ondergedompeld in een magische sfeer, met duisternis en lichteffecten. "Illusies mogen worden doorgeprikt", zegt Marc Braem. Maar dat maakt de grote en kleine mysteries in het museum niet minder indrukwekkend. Op een zilveren plaat ligt een ring, maar als je door de knieën buigt, verdwijnt de ring. In een spiegel kun je jezelf laten zweven. Een zware geschakelde ketting van wel twee meter lang staat rechtop, maar hangt niet met een onzichtbaar nylondraadje aan het plafond.

Hoe dat mogelijk is, zeggen we niet. Maar de werkelijkheid is soms zo prozaïsch dat je ze over het hoofd ziet. "Niemand wil uiteraard bedrogen worden, maar jezelf bedotten vinden we doorgaans wel heel leuk. We laten hier geen mysteries zien waar je een zwaar hoofd aan over houdt. We schertsen wat, proberen te verrassen. We zorgen voor kleine wondertjes, om te tonen dat je verwonderd mag zijn over je eigen visuele capaciteiten. Wat je ziet, is niet zomaar datgene wat op je netvlies staat, maar een interpretatie ervan. Onze hersenen zijn een grote gokmachine. Op elk moment zie je maar een fractie van de realiteit, voortdurend zetten we denkprocessen in gang om te kunnen begrijpen wat onze ogen zien. Maar daar zijn we helemaal niet perfect in. We raden er steeds naar, wonderlijk genoeg gokken we slechts heel af en toe fout."

Hij heeft nog een wenk. "Ik hoop ook dat mensen inzien dat ze beter heel kritisch omgaan met de informatie die ze voorgeschoteld krijgen. Geloof niet alles klakkeloos, ook al heb je het zelf gezien. Onze ogen nemen ons al te graag in de maling".

Het Illuseum, Victor Braeckmanlaan 123, 9040 Gent.
www.illuseum.be

overgenomen uit externe bron
Authors
Hilde Pauwels
Publicatiedatum
23-02-2004
Opgenomen in
Skeptisch & kritisch denken